10x meer geschiedenis

Bij geschiedenis op Nederlandse scholen staat vaak ‘westerse’ geschiedenis centraal. Maar daarbij blijven belangrijke historische personen, gebeurtenissen en ontwikkelingen onderbelicht. In de publicatie “10 keer meer geschiedenis – Les-inspiratie” staan voorstellen om de lesinhoud aan te vullen.

 

We houden dezelfde indeling in tien ‘tijdvakken’ aan die op dit moment in het Nederlandse geschiedenisonderwijs wordt gebruikt. Per ‘tijdvak’ worden suggesties gedaan voor onderwerpen die in lessen behandeld kunnen worden.

 

De publicatie bevat geen uitgewerkte lessen, maar wel verschillende onderdelen die voor de ontwikkeling van eigen lessen gebruikt kunnen worden. We hopen dat wat in de publicatie is beschreven per tijdvak inspiratie biedt bij de ontwikkeling van lessen waarin verschillende perspectieven naar voren komen. Iedereen die op basis van wat is beschreven verdere stappen zet, of op- en aanmerkingen heeft, nodigen we van harte uit contact op te nemen. Online hopen we verschillende aanvullingen te ontsluiten.

 

Zie hieronder enkele overzichten en illustraties per tijdvak (illustraties: Hedy Tjn).

 

Bestel de volledige publicatie “10 keer meer geschiedenis – Les-inspiratie” via boekhandel Educulture (de publicatie is online te bestellen en ook te koop in de Amsterdamse Educulture-winkel).

Voor meer informatie zijn wij bereikbaar via info@fawakawereldburgerschap.nl

TIJDVAK 0:

In de 10 tijdvakken die op dit moment in het onderwijs gebruikt worden bestaat dit tijdvak niet. Wij hebben het toegevoegd om de verspreiding van mensen (Homo sapiens) over de wereld te laten zien, vanuit Afrika en Zuid-Azië, van circa 300.000(!) jaar geleden tot circa 12.000 jaar geleden.​

Ontdek in dit tijdvak: LUCY & TRIJNTJE – verspreiding van de allereerste mensen over de aarde.

TIJDVAK 1:

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van jagers en boeren’. Wij voegen hier ‘en eerste steden’ aan toe. Je ziet op de wereldkaart bij dit tijdvak dat de landbouw vóór 3000 BCE op verschillende plekken ter wereld is ontstaan (in Noordoost-Amerika, Midden-Amerika, in de Amazone en de Andes, in Mesopotamië, in Egypte, in de Sahel, in Ethiopië, in het huidige China, in de Indusvallei en in Papoea / het huidige Indonesië). En dat rond 3000 BCE (circa 5000 jaar geleden) ook al de eerste steden ontstonden. In de Andes, in Mesopotamië, in de Indusvallei en in Egypte.​

Ontdek in dit tijdvak: BOEREN & STADBEWONERS VAN URUK, INDUS, ANDES & HUNEBEDDEN

TIJDVAK 2: 

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van Grieken en Romeinen’. Op de wereldkaart zie je dat in dit tijdvak tegelijk veel verschillende andere beschavingen opkwamen. Niet alleen in Europa, maar ook in Afrika, Azië en de Amerika’s.​

Ontdek in dit tijdvak: IMHOTEP, GILGAMESH & SPEERWERPER UIL – een van de eerst bekende wetenschappers, het eerst bekende verhaal – en een vroege koning. 

TIJDVAK 3:

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van monniken en ridders’. Maar dit was zeker geen tijd van een in zichzelf gekeerd Europa in een verder stilstaande wereld. Onder andere de Zijderoutes en zeeroutes verbonden in deze tijd Azië, Afrika en Europa. Deze continenten zijn in dit tijdvak nog niet verbonden met de Amerika’s. In de Amerika’s zorgen andere handelsroutes intern wel voor verbindingen.​

Ontdek in dit tijdvak: FATIMA AL-FIHRI & WU ZETIAN – een van de eerste universiteiten ter wereld en handel via de Zijderoute.

TIJDVAK 4: 

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van steden en staten’. De economische opbloei in Europa valt en hangt samen met ontwikkelingen in de Islamitische wereld en verschillende grote rijken. In Azië is dit onder meer het Mongoolse rijk, een van de grootste rijken ooit. In Afrika onder meer Mali. In Zuid-Amerika komen het Inca-rijk en het rijk van de Azteken tot bloei. ​

Ontdek in dit tijdvak: KONING MUSA, ACHT HERT JAGUARKLAUW & GENGHIS KHAN – machtige rijken

TIJDVAK 5: 

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van ontdekkers en hervormers’. In 1492 voer Columbus vanuit Spanje naar de Amerika’s (bij wat nu de Bahama’s en Cuba zijn). Dit was het startpunt van een periode van explosieve uitwisseling op allerlei vlakken tussen de Amerika’s aan de ene kant – en Europa, Afrika en Azië aan de andere kant. Op de wereldkaart bij dit tijdvak staan ook voorbeelden van wereldreizigers uit andere delen van de wereld dan Europa: Juan Garrido, Hasekura Tsunenaga en Manteo.

Ontdek in dit tijdvak: 500 JAAR OUDE PRENTEN, DIE JE MOEILIJK UIT JE HOOFD KRIJGT – Zo werd de wereld getekend na de reizen van Columbus.

TIJDVAK 6:

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van regenten en vorsten’. Als het over Nederland gaat wordt de zeventiende eeuw vaak de ‘Gouden Eeuw’ genoemd. Vanuit andere regio’s is dezelfde periode een tijd van onder andere kolonisatie, waarin (West-) Europese landen met geweld een dominante positie in oude en nieuwe handelsroutes verwerven. Via de zogenaamde ‘trans-Atlantische’ handel, ofwel ‘driehoekshandel’, werden goederen en ook slaafgemaakte mensen verscheept. Op de wereldkaart staat ook het Marron-dorp ‘Quilombo dos Palmares’, waar slaafgemaakte Afrikanen in Zuid-Amerika verzet organiseerden tegen het slavernijregime.

Ontdek in dit tijdvak: IN FORT ELMINA & BATAVIA WERDEN MENSEN TOT ‘DINGEN’ GEMAAKT – Handel in goederen en mensen – Europa, ‘Oost’ en ‘West’.

TIJDVAK 7:

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van pruiken en revoluties’. In dit tijdvak vonden verschillende belangrijke revoluties plaats: de Franse en Amerikaanse, en ook de Haïtiaanse Revolutie. In Haïti, wat toen de Franse kolonie Saint-Domingue was, organiseerden tot slaaf gemaakte Afrikanen een opstand die leidde tot de oprichting van een onafhankelijke staat. Naast de wereldkaart staat een overzicht van verschillende opstanden in de Amerika’s.​

Ontdek in dit tijdvak: KOFI, TOUSSAINT LOUVERTURE, SOLITUDE, BONI & TULA – Opstanden op Haïti, op Curaçao, in Surinam en elders – richting afschaffing van slavernij.

TIJDVAK 8:

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van burgers en stoommachines’. In dit tijdvak is op de wereldkaart onder andere te zien dat veel Zuid-Amerikaanse landen ‘onafhankelijk’ werden, de slavernij formeel werd afgeschaft, maar grote delen van Afrika door Europese landen ‘verdeeld’ werden bij de Conferentie van Berlijn. Ook waren er verschillende opstanden in Azië. Terwijl in Europa democratisering en emancipatie langzaam vorm krijgt, werd een steeds zwaarder stempel op de wereld gedrukt door de overmacht van Europese landen – en met name het Britse Imperium.

Ontdek in dit tijdvak: MENSEN EN LANDEN ALS BEZIT – MACHT OVER DE WERELD – De Conferentie van Berlijn, het Cultuurstelsel, en wat we kunnen leren van katoen.

TIJDVAK 9:

Aan de titel ‘Tijd van wereldoorlogen’ voegen we toe: ‘en zelfbeschikking’. In dit tijdvak zien we onder andere een roep om onafhankelijkheid en ‘mensenrechten’ op de Pan-Afrikaanse Congressen die tientallen jaren werden gehouden – en ook activisme in de Amerika’s en Azië.

Ontdek in dit tijdvak: ANTON DE KOM & MOHAMMAD HATTA – Antikoloniaal verzet en communisme.

TIJDVAK 10:

In de originele 10 tijdvakken heet dit tijdvak de ‘Tijd van televisie en computers’. Internationale mensenrechten kwamen pas na de Tweede Wereldoorlog vanuit de Verenigde Naties (opgericht in 1945) wereldwijd in het centrum van de aandacht te staan. Ook de ontwikkeling van dekolonisatie en globalisering is zeer interessant. Net als ontwikkelingen rondom ongelijkheid en duurzaamheid.

Ontdek in dit tijdvak: ROSA PARKS, MARSHA P. JOHNSON & NELSON MANDELA – Strijd voor mensenrechten, wereldwijd.

Hierboven staan enkele overzichten en illustraties per tijdvak (illustraties: Hedy Tjn).

“Tien keer meer geschiedenis – Les-inspiratie” is een uitgave van Fawaka WereldBurgerschap.

Auteurs: Miguel Heilbron (Fawaka WereldBurgerschap) & Anja Sinnige (lerarenopleider, verbonden aan de Vereniging van Docenten in Geschiedenis en Staatsinrichting in Nederland)

Illustraties: Hedy Tjin

De publicatie “Tien keer meer geschiedenis – Les-inspiratie” bouwt voort op de poster ‘Tien keer meer geschiedenis, Verzwegen geschiedenis op school’, ontwikkeld vanuit The Black Archives, Fawaka WereldBurgerschap en de Commissie Wereldgeschiedenis van de Vereniging van Docenten in Geschiedenis en Staatsinrichting in Nederland (VGN), samen met diverse historici en experts, naar aanleiding van het project ‘Verzwegen Geschiedenis’ van The Black Archives, De Correspondent en FunX. De poster werd vormgegeven door BUROBRAAK visual identity & social design. Bekijk ook meer info rondom de Nederlandstalige en Engelstalige poster.

Bestel de volledige publicatie “10 keer meer geschiedenis – Les-inspiratie” via boekhandel Educulture (de publicatie is online te bestellen en ook te koop in de Amsterdamse Educulture-winkel).

Voor meer informatie zijn wij bereikbaar via info@fawakawereldburgerschap.nl
– of telefonisch via 06-49218209.